Markaðurinn þarf hjálp

Endahnúturinn er dálkur á baksíðu Viðskiptablaðsins þar sem blaðamenn blaðsins fá tækifæri til þess að tjá skoðun sína á máta sem ekki er við hæfi í fréttaskrifum eða fréttaskýringum. Hinn 17. febrúar sl. skrifaði ég þennan dálk og hjó þar í sama knérunn og í pistli með er ég skrifaði í Viðskiptablaðið 3. febrúar, þ.e. ég fjalla um matvælaverð sem er mér mikið hjartans mál.

Markaðurinn þarf hjálp

Í fyrrakvöld birtist á vef Viðskiptablaðsins, vb.is, frétt þess efnis að Alþjóðabankinn telji matvælaverð á heimsmarkaði vera orðið hættulega hátt og að vegna hækkandi matvælaverðs hafi 44 milljónir manna bæst í hóp þeirra sem lifa undir skilgreindum fátæktarmörkum. Fyrr sama dag birtist önnur frétt á vefnum þess efnis að verðbólga í Kína færi hækkandi og að öðru fremur væri hækkandi matvælaverði um að kenna. Þetta þyki mikið áhyggjuefni þar sem helmingur tekna fátækra fjölskyldna í Kína fari í matarkostnað.
Mér þykir það að sama skapi mikið áhyggjuefni að margir (erlendir) stjórnmálamenn bregðist við hugmyndum um að yfirvöld verði að grípa inn í til þess að tryggja að matarforði heimsins dreifist sem jafnast til allra með klisjum þess efnis að markaðurinn verði að leysa vandann sjálfur. Hversu margir eiga að svelta í hel á meðan markaðurinn er að finna lausnina og enn áleitnari spurning er: Hvernig á markaðurinn að bregðast við þessu?
Markaðurinn er ekki fljótari að búa til matinn en sem nemur þeim tíma er tekur að rækta hrávörurnar. Markaðslögmálið segir okkur enn fremur að sá sem borgar mest fær það sem keppst er um og það á jafn mikið við nú sem áður. Á meðan íbúar iðnríkjanna eiga flestir nóg að bíta og brenna, að margra mati jafnvel of mikið, gera íbúar þriðja heimsins uppreisnir á færibandi. Egyptaland, Túnis, Jemen, Jórdanía. Svo má lengi telja og ljóst er að hátt matvælaverð á töluverðan þátt í því að fólk gerir uppreisn. Það má lengi halda söddum manni sáttum en þegar fólk er farið að svengja rís það upp á afturlappirnar. Sá sem er tilbúinn að borga mest fyrir matinn fær hann og þeir sem nú þegar geta ekki keypt sér mat eru ekki líklegir til þess að geta borgað enn hærra verð fyrir hann.
Þetta merkilega fyrirbæri sem við köllum markað er yfirleitt góðra gjalda vert þegar kemur að því að skipta gæðum á milli en stundum þarf hann hjálp og þá megum við ekki gleyma okkur í hugmyndafræðilegu þrasi. Nú er slík stund runnin upp.