Er niðurskurður rétta leiðin?

Mikið er rætt um niðurskurð hjá hinu opinbera um þessar mundir. Ljóst er að umsvif ríkisins hafa aukist verulega á undanförnum árum og í venjulegu árferði er enginn vafi á að skera bæri niður en nú er fráleitt venjulegt árferði og ég er alls ekki viss um að niðurskurður sé rétt leið.

Niðurskurður mun óhjákvæmilega fela í sér að störfum fækkar og atvinnulausum því fjölga. Nú eru tæplega 15 þúsund manns á atvinnuleysisskrá skv. vef Vinnumálastofnunnar og öllum er ljóst að uppsögnum í einkageiranum er ekki lokið. Því er spurning hvort æskilegt sé að ríkið sé einnig að segja upp. Að mínu mati er miklu nær að ráðast í opinberar framkvæmdir en mikilvægt er að þær framkvæmdir miði að því að efla samfélagið, sem dæmi má nefna Sundabraut og ýmsar gangaframkvæmdir sem víða er þörf. Um daginn var ákveðið að reisa menningarhús í Vestmannaeyjum og ég tel slíkar ákvarðanir til fyrirmyndar.

Ég fæ ekki séð hvernig niðurskurður hjá hinu opinbera ofan í allt annað sem gengið hefur á í samfélaginu á að snúa hjólum hagkerfisins í gang, ekki nema ákveðið verði að nota það fé sem sparast til opinberra fjárfestinga.

LSH á að skera niður um 3 milljarða

Athugasemdir

[Árni B. Steinarsson Norðfjörð, 14.2.2009 kl. 21:26]

Þetta er ekki spurning um vilja. IMF (AGS) heimtar 10 % niðurskurð á öllum útgjöldum ríkisins. Annars hættir hann allri lánafyrirgreiðslu til okkar.  Í fréttinni kemur einmitt fram að um 10 % niðurskurð sé að ræða, sbr. 3 milljarða króna sparnað vs. 30 milljarða útgjöld.

[Guðmundur Sverrir Þór, 14.2.2009 kl. 21:29]

Ég geri mér grein fyrir því að þetta er að kröfu IMF (hvenær var farið að kalla þetta AGS?). Engu að síður tel ég um vanhugsaða aðgerð að ræða. Mínar hugmyndir eru í anda Keynes (sem hagfræðingur hef ég alltaf aðhyllst Keynes-isma)  og ég er ekki viss um að sá herramaður yrði mjög hress ef hann vissi hver stefna þessa "barns" hans er.

[Guðmundur Sverrir Þór, 14.2.2009 kl. 22:16]

Vitanlega má alltaf finna einhverja fitu til þess að skera af en niðurskurður getur aldrei orðið til þess að koma hjólunum í gang.

[Pétur (IP-tala skráð) 14.2.2009 kl. 22:35]

Í uppsveiflu síðustu ára var lagt út í ýmis útgjöld og viðhafðar ýmsar venjur sem þjóðin taldi sig hafa efni á. Í ljós hefur komið að við höfum ekki efni á þessu og verðum að skera niður. Þetta snýst um það að ríki og sveitarfélög fá ekki lán erlendis og verða að rúma útgjöld sín innan ramma þess fjármagns sem er til ráðstöfunar.

Niðurskurðurinn þarf hinsvegar ekki að vera sársaukafyllri en aukin hagræðing í innkaupum lyfja og lækka laun lækna og annarra sem hafa þau laun sem þóttu eðlileg í uppsveiflunni. Reyndin verður hinsvegar sú að skorið verður niður á fleiri stöðum sem verða sárskaukafullir þar sem reglulega hefur verið farið í fituskurð.

Verum jákvæð og lítum til þess að íslenskt þjóðfélag þarf að komast niður á jörðina, lækka lífsgæði, lækka laun, lækka eignaverð og rifja upp þá staðreynd að við lifum aðallega á útflutningi fisks og áls.

IMF hefur verið kallað AGS í flestum íslenskum fjölmiðlum síðustu mánuðina.

[Hlédís, 14.2.2009 kl. 23:15]

Hagfræðikenningin mælir með að ríki fari í framkvæmdir á atvinnuleysis-krepputímum en dragi úr slíku á þenslu og uppsveifluskeiðum -spari þá skattfé til mögru áranna. Hér er verið að tala um gagnleg vinnuaflskrefjandi störf sem greiða má með íslenskum krónum - sem skila sér í kassann og inn í hringrás hagkerfis landsins. Ekki svo galin kenning!   Á Íslandi er auðvitað farið alveg þveröfugt að.

[Guðmundur Sverrir Þór, 14.2.2009 kl. 23:41]

Hlédís: Sú kenning er reyndar orðin allgömul, kennd við Keynes þótt sænsku hagfræðingarnir í Stokkhólmsskólanum hafi í raun komið fram með hana fyrr. Nýklassískir hagfræðingar eru alls ekki sammála þessum hugmyndum og hagfræðingar IMF eru þar engin undantekning. Höfum í huga að Keynes datt úr tísku fyrir um 40 árum síðan. Höfum einnig í huga að það er ekki til starfandi hagfræðingur í dag sem hefur upplifað niðursveiflu af þessu tagi.

Pétur: Eins og ég segi er auðvitað hægt að finna fitu víða til að skera af. Hins vegar er þjóðin engu bættari af því að fleiri fari á atvinnuleysisskrá, í því felst einnig töluverður kostnaður sem þá ekki er til fé til að greiða. Hvað lánsfé varðar þá tel ég m.a. kominn tíma til að virkja lífeyrissjóðina. Bjartsýni og jákvæðni sakar aldrei :).

[Pétur (IP-tala skráð) 15.2.2009 kl. 08:14]

Hvaða leiðir hefur hagfræðin þegar ljóst er að ekki eru til nægir peningar til að fjármagna halla og lánsfjárþörf ríkis og sveitarfélaga? Það er staðreynd að það eru ekki nægir peningar til að fjámagna halla þessa árs þrátt fyrir að reiknað sé með að lífeyrissjóðirnir fjárfesti bara innanlands. Lífeyrissjóðirnir geta vissulega selt erlendar eignir á spottprís og flutt fjármagnið heim, sem verður líklega að gera í haust þegar sjóðir ríkisins eru tómir.

 Fólk í heilbrigðisgeiranum þarf að taka á sig kjaraskerðingu eins og aðrir, og þá sérstaklega með því að klippa af ofurlaunum.

[Guðmundur Sverrir Þór, 15.2.2009 kl. 08:31]

Vandamálið verður vissulega að finna fé, það er alveg ljóst. Það sem ég er að benda er aðallega að aðgerðin niðurskurður mun ekki verða til þess að snúa niðursveiflunni við, niðurskurður mun dýpka hrunið enn frekar - nema féð sem sparast verði notað til framkvæmda.

[Guðmundur Sverrir Þór, 15.2.2009 kl. 14:10]

Ein leið er svo náttúrulega að prenta peninga og taka innlend lán. Ef ótti manna um verðhjöðnun er á rökum reistur þá ætti það að vera óhætt.

Ég hugsa að margir sjái eftir þeirri ákvörðun að kaupa ekki borinn frá Impregilo þegar allt lék í lyndi.

[Drengur (IP-tala skráð) 15.2.2009 kl. 17:42]

Það má heldur ekki gleyma því að hagfræðin mælir ekki samfélagslega sátt og réttlætistilfinningu fólks.

Sundrað samfélag þar sem drýpur smjör af hverju strái er ekki mikils virði fyrir þá sem í samfélaginu þurfa að lifa. Þetta má ekki gleymast.

Þegar Ögmundi var stillt upp við vegg og hann spurður spurningar sem bauð bara upp á eitt svar þá var það svar notað gegn honum í mörg misseri á eftir. Hann vildi reka bankana úr landi. Ég bendi á þetta vegna þess að þeir verða aldrei vinsælir sem ekki sína fram á fjárhagslegan gróða í sinni stefnuskrá.

Hvort að samdráttur eða þensla ríkisins er arðvænna til skamms tíma litið á þessari stundu er eitthvað sem ég tek ekki með í reikninginn þegar ég kemst að minni niðurstöðu; niðurskurður á þessu tímabili hefur alvarlegar langtíma félagslegar afleiðingar sem ég kæri mig ekki um.

Ég læt þig svo um hagfræðina Sverrir ;)

[Guðmundur Sverrir Þór, 15.2.2009 kl. 19:07]

Takk fyrir það Drengur, mér sýnist þú standa þig ágætlega sem hagfræðingur því félagslegu afleiðingarnar eru einn þeirra þátta sem ég er með í huga. Miklu atvinnuleysi fylgir gífurlegur félagslegur kostnaður sem hægt er að komast hjá með þensluaðgerðum.

Slíkur kostnaður er hins vegar ekki tekinn með í hagfræðilíkönum nútímans og því líta menn gjarnan framhjá honum við áætlanagerð.